Basit şifreleme yöntemleri genellikle kağıt kalem kullanarak gerçekleştirilebilen, çok karışık matematik temellere dayanmayan sistemlerdir. En gelişmiş örnekleri mekanik cihazlar olan basit şifreleme yöntemleri, elektronik cihazların kullanılmaya başlanmasıyla beraber ortadan kalkmıştır.
mono Alfabetik Şifreleme
En eski ve basit şifreleme yöntemlerinden birisi olan Sezar yöntemi mono alfabetik şifrelemenin tipik bir örneğidir. Sezar döneminde kullanılan bu yöntemde harflerin yeri değiştirilir. Şifrelenecek metindeki harfler alfabede 3 harf kaydırılarak değiştirilir.
Sezar Şifresi : ci= E(pi) = pi+3 mod 29
Açık Mesaj : Gizli Bilgi
Şifreli Mesaj : Ilcol Dloıl
Bu yöntemin biraz daha gelişmişi olan tablo yönteminde ise alfabedeki her harf başka bir harfle yer değiştirir ama bu bir kurala bağlı olmadan karışık bir şekilde yapılır.
ABCÇDEFGĞHIİJKLMNOÖPRSŞTUÜVYZ
CÇAVYJŞÜZKÖTUENOİPFGILĞHRMBDS
mono alfabetik şifreleme yöntemleri bilgisayar yardımıyla çok kısa sürede kırılabilir. Bu yöntemler kullanılan dildeki harflerin yerini değiştirir ama harflerin kullanım sıklığını (frekansını) değiştirmez. Örneğin Türkçe’de en çok kullanılan harf olan "a" harfi tablo yöntemi kullanılarak "c" harfi ile yer değiştirilirse elde edilecek şifreli metinde en çok tekrar eden harfin "c" olduğu görülür ve bunun "a" harfi olabileceği tahmin edilerek şifre çözülmeye başlanabilir.
Poli Alfabetik Şifreleme
Bu tip şifrelemede, mono alfabetik yöntemlerden farklı olarak bir harf değiştirilince her seferinde aynı harfe dönüşmez. Bu yöntemlere güzel bir örnek Vigenere tablosudur.
Bu yöntemde oluşturulan tablo ve bir anahtar kelime kullanılarak şifreleme yapılır.
Şifreleme
Açık Mesaj (sütun) : BULUŞ MAYER İANKA RA
Anahtar Kelime (satır) : KALEM KALEM KALEM KALEM ...
Şifreli Mesaj : LUZAĞ ZAJIF UABÖM DA...
Şifre Çözme
Şifreli Mesaj (tablo) : LUZAĞ ZAJIF UABÖM DA...
Anahtar Kelime (satır) : KALEM KALEM KALEM KALEM ...
Açık Mesaj (sütun) : BULUŞ MAYER İANKA RA
Poli alfabetik şifreleme yöntemleri de bilgisayar yardımıyla ve frekans sayımı ile çok kolay ve çabuk çözülebilmektedir.
Tek Kullanımlık Karakter Dizisi (One-time Pad)
Bu basit şifreleme yönteminde rastgele üretilen bir karakter (harf veya rakam) dizisi kullanılarak şifreleme yapılır. Açık mesaj içinde yer alan her karakter, üretilen dizide karşısına denk gelen karakterle işleme sokularak (Örneğin modüler toplama işlemi) şifreli mesaj elde edilir. Mesajı çözmek için rastgele dizinin bilinmesi gereklidir. Bu yönteme Vernam şifreleme yöntemi denir.
Açık Mesaj : BULUSMAYERIANKARA
Rastgele Dizi : DEFRYPLCNMLJKHFGH
Şifreli Mesaj : RLDYDOY....
Bu yöntemin güvenliği rastgele üretilen diziye bağlıdır. Bu dizi gerçekten rastgele üretilmelidir, eğer bir kurala bağlı olarak üretilirse ve bu kural saldırgan tarafından bilinirse sistem kırılabilir. Bu tehdit dışında sistem mükemmel bir şifreleme sistemidir ve ilk olarak 1917’de bulunup "teletype" makinelerinde kullanılmıştır.